Growth Mindset là gì?

Khái niệm Growth Mindset là gì?

Growth mindset là gì? Growth mindset, hay còn gọi là tư duy phát triển, là niềm tin rằng khả năng và trí thông minh của mỗi người không phải là bất biến mà có thể được phát triển thông qua sự nỗ lực, học hỏi và kiên trì. Những người sở hữu growth mindset tin rằng họ có thể trở nên thông minh hơn, giỏi hơn bằng cách làm việc chăm chỉ và không ngừng học hỏi.

Theo tiến sĩ Carol S. Dweck - nhà tâm lý học nổi tiếng từ Đại học Stanford, growth mindset (tư duy phát triển) được định nghĩa là niềm tin rằng "những phẩm chất cơ bản là những thứ bạn có thể trau dồi thông qua nỗ lực của chính mình". Điều này hoàn toàn trái ngược với fixed mindset (tư duy cố định) - niềm tin rằng tài năng và khả năng của con người là cố định, không thể thay đổi đáng kể.

Growth mindset tin rằng khả năng và trí thông minh của mỗi người không phải là bất biến

Lịch sử của Growth Mindset

Khái niệm growth mindset được phát triển bởi Carol S. Dweck qua nhiều thập kỷ nghiên cứu về động lực, phát triển cá nhân và thành công. Vào những năm 1970-1980, Dweck bắt đầu nghiên cứu về cách học sinh phản ứng với thất bại và thử thách. Bà nhận thấy một số học sinh coi thất bại là cơ hội học hỏi và phát triển, trong khi những người khác xem đó là dấu hiệu của sự thiếu năng lực.

Năm 2006, Dweck xuất bản cuốn sách "Mindset: The New Psychology of Success", chính thức giới thiệu khái niệm growth mindset với công chúng. Từ đó, growth mindset đã được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

• Trong giáo dục, nó đã cách mạng hóa phương pháp giảng dạy, tập trung vào quá trình học tập hơn là kết quả cuối cùng.
• Trong kinh doanh, nhiều công ty lớn như Microsoft, Google đã áp dụng growth mindset như một phần của văn hóa doanh nghiệp, khuyến khích nhân viên đổi mới, thử nghiệm và học hỏi từ thất bại.

Những hiểu lầm phổ biến về Growth Mindset

Mặc dù growth mindset đã trở nên phổ biến, nhưng vẫn tồn tại nhiều hiểu lầm về khái niệm này:

• Growth mindset không chỉ đơn giản là "cố gắng hết mình": Nhiều người hiểu sai rằng chỉ cần nỗ lực là đủ. Thực tế, growth mindset còn liên quan đến việc tìm kiếm chiến lược hiệu quả, học hỏi từ phản hồi, và liên tục điều chỉnh phương pháp.
• Không phải ai cũng có growth mindset trong mọi lĩnh vực: Chúng ta thường có tư duy phát triển trong một số lĩnh vực và tư duy cố định trong những lĩnh vực khác. Ví dụ, một người có thể có growth mindset về kỹ năng lập trình nhưng lại có fixed mindset về khả năng âm nhạc.
• Chuyển đổi từ fixed mindset sang growth mindset là một quá trình: Không thể thay đổi tư duy qua một đêm. Việc phát triển growth mindset đòi hỏi sự nhận thức, thực hành và kiên trì trong thời gian dài.

Khái niệm growth mindset được phát triển bởi Carol S. Dweck qua nhiều thập kỷ nghiên cứu

Vì sao Growth Mindset quan trọng?

Growth mindset đóng vai trò quan trọng trong thành công và hạnh phúc của con người. Tư duy này giúp cải thiện khả năng học hỏi, thích nghi với thay đổi và đối mặt với thử thách. Trong thế giới đang thay đổi nhanh chóng như hiện nay, khả năng thích ứng và học hỏi liên tục trở thành kỹ năng sống còn.

Người có growth mindset thường thể hiện sự kiên trì và khả năng phục hồi cao hơn khi đối mặt với khó khăn. Thay vì bỏ cuộc, họ xem thất bại là cơ hội để phát triển và học hỏi. Điều này mở ra cánh cửa cho vô số cơ hội phát triển trong cả sự nghiệp lẫn cuộc sống cá nhân.

Trong sự nghiệp

Trong môi trường làm việc hiện đại, growth mindset là yếu tố then chốt cho sự phát triển nghề nghiệp. Người có tư duy này luôn tìm cách học hỏi kỹ năng mới và cải thiện năng lực hiện có. Họ không sợ đối mặt với những dự án thách thức hoặc công nghệ mới, mà xem đó là cơ hội để mở rộng kiến thức và trải nghiệm.

Growth mindset cũng thúc đẩy tinh thần sáng tạo và đổi mới, yếu tố cốt lõi trong việc thăng tiến nghề nghiệp. Nhân viên có tư duy phát triển thường được đánh giá cao hơn vì khả năng thích ứng và sẵn sàng chấp nhận thử thách. Những người quản lý với growth mindset cũng có xu hướng đầu tư vào việc phát triển đội ngũ và tạo môi trường làm việc tích cực hơn.

Trong học tập

Trong lĩnh vực giáo dục, growth mindset là chìa khóa mở ra tiềm năng học tập. Học sinh và sinh viên có tư duy này tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn vì họ không ngại khó khăn và sẵn sàng thử những phương pháp học tập mới.

Nghiên cứu từ Đại học Stanford cho thấy học sinh có growth mindset thường đạt điểm số cao hơn và có khả năng vượt qua các thử thách học tập tốt hơn. Họ cũng duy trì động lực học tập bền vững, ngay cả khi đối mặt với những môn học khó khăn hoặc thất bại ban đầu. Đặc biệt, growth mindset giúp người học phát triển sự yêu thích đối với quá trình học tập, không chỉ tập trung vào kết quả cuối cùng.

Growth mindset đóng vai trò quan trọng trong thành công và hạnh phúc của con người

Trong cuộc sống cá nhân

Ngoài công việc và học tập, growth mindset còn mang lại những lợi ích to lớn trong cuộc sống cá nhân. Người có tư duy phát triển thường có khả năng giải quyết vấn đề tốt hơn, vì họ không ngại thử những cách tiếp cận mới và học hỏi từ sai lầm.

Growth mindset cũng giúp xây dựng tinh thần tích cực và khả năng phục hồi tinh thần. Thay vì bị áp đảo bởi thất bại hoặc lùi bước trước khó khăn, những người có tư duy phát triển xem đó là một phần tự nhiên của quá trình phát triển. Điều này dẫn đến mức độ hài lòng cao hơn trong cuộc sống và khả năng đối phó với thử thách tốt hơn.

So sánh: Growth Mindset và Fixed Mindset

Fixed mindset (tư duy cố định) - niềm tin rằng tài năng và khả năng của con người là cố định, không thể thay đổi đáng kể

Những đặc điểm của người có Growth Mindset

Người có growth mindset thường thể hiện những đặc điểm nhận diện sau:

• Tin rằng năng lực có thể cải thiện thông qua học hỏi: Họ hiểu rằng trí thông minh, tài năng và kỹ năng không phải là yếu tố cố định mà có thể phát triển qua thời gian với sự nỗ lực và kiên trì.
• Sẵn sàng đối mặt với thử thách: Thay vì tránh né những tình huống khó khăn, người có growth mindset coi đó là cơ hội để phát triển bản thân. Họ tự nguyện bước ra khỏi vùng an toàn để học hỏi điều mới.
• Chủ động tìm kiếm phản hồi để tiến bộ: Họ không xem phản hồi là sự chỉ trích cá nhân mà là thông tin quý giá giúp họ cải thiện. Người có growth mindset thường chủ động yêu cầu ý kiến đóng góp từ người khác.
• Không ngại thất bại, xem đó là cơ hội học hỏi: Thất bại không phải là dấu hiệu của sự thiếu năng lực mà là một phần tất yếu của quá trình học tập. Họ phân tích nguyên nhân thất bại và rút ra bài học cho lần sau.
• Kiên trì trước khó khăn: Khi gặp trở ngại, họ không dễ dàng bỏ cuộc mà tìm cách vượt qua bằng những chiến lược khác nhau.
• Lấy cảm hứng từ thành công của người khác: Thay vì đố kỵ, họ ngưỡng mộ và học hỏi từ những người thành công, xem đó là nguồn động lực thúc đẩy bản thân.

Bạn đọc tham khảo thêm: 

Sniffer là gì? Top 5 công cụ Packet Sniffer mạnh nhất

Socket.IO là gì? Phân biệt Socket.IO &  WebSocket?

Cách rèn luyện và phát triển Growth Mindset

Nhận thức tư duy của bản thân

Bước đầu tiên để phát triển growth mindset là nhận thức về tư duy hiện tại của bạn. Hãy tự hỏi: "Tôi phản ứng như thế nào khi gặp thất bại? Tôi có sẵn sàng đối mặt với thử thách mới không? Tôi có tin rằng mình có thể phát triển kỹ năng thông qua nỗ lực không?"

Việc xác định những lĩnh vực bạn có fixed mindset sẽ giúp bạn biết nơi cần tập trung cải thiện. Có thể bạn nhận ra mình có growth mindset trong công việc nhưng lại có tư duy cố định khi học một kỹ năng mới như chơi nhạc cụ hay học ngoại ngữ.

Việc xác định những lĩnh vực bạn có fixed mindset sẽ giúp bạn biết nơi cần tập trung cải thiện

Chấp nhận thử thách và thất bại

• Coi khó khăn là cơ hội để học hỏi: Thay đổi cách nhìn nhận về thách thức. Khi gặp tình huống khó khăn, thay vì nghĩ "Tôi không thể làm điều này", hãy tự nhủ "Tôi chưa thể làm điều này, nhưng tôi đang học hỏi".
• Không ngại bước ra khỏi vùng an toàn: Thử thách bản thân với những nhiệm vụ mới mẻ, dù ban đầu có thể cảm thấy không thoải mái. Mỗi lần như vậy, bạn đang dần mở rộng năng lực của mình.
• Áp dụng nguyên tắc "fail forward": Xem mỗi thất bại là một bước tiến trong hành trình phát triển. Phân tích lý do thất bại và rút kinh nghiệm cho lần sau.

Đặt mục tiêu theo quá trình thay vì kết quả

Thay vì chỉ tập trung vào đích đến cuối cùng, hãy chú trọng vào sự tiến bộ từng ngày và những bước nhỏ trên hành trình. Đặt mục tiêu theo quá trình sẽ giúp bạn duy trì động lực và có cảm giác thành công thường xuyên hơn.

Ví dụ, thay vì mục tiêu "Trở thành lập trình viên full-stack trong 6 tháng", hãy đặt mục tiêu "Học 1 giờ về lập trình mỗi ngày" hoặc "Hoàn thành một dự án nhỏ mỗi tuần". Cách tiếp cận này giúp bạn tập trung vào những gì có thể kiểm soát – quá trình học tập và nỗ lực hàng ngày.

Tìm kiếm và đón nhận phản hồi

• Chủ động yêu cầu phản hồi mang tính xây dựng: Không chờ đợi người khác nhận xét về công việc của bạn, hãy chủ động tìm kiếm phản hồi từ người hướng dẫn, đồng nghiệp hoặc bạn bè. Đặt câu hỏi cụ thể như "Bạn nghĩ tôi có thể cải thiện điều gì?" thay vì câu hỏi chung chung.
• Dùng phản hồi như công cụ để cải thiện bản thân: Tách cảm xúc cá nhân ra khỏi phản hồi và xem đó là thông tin khách quan giúp bạn phát triển. Lắng nghe mà không phòng thủ, sau đó xác định các bước cụ thể để cải thiện.
• Thực hành "phản hồi tích cực": Khi nhận được phản hồi, hãy trả lời bằng "Cảm ơn vì phản hồi của bạn. Tôi sẽ suy nghĩ về điều đó" thay vì biện minh hay phản bác.

Không chờ đợi người khác nhận xét về công việc của bạn, hãy chủ động tìm kiếm phản hồi từ người hướng dẫn

Ví dụ thực tế về Growth Mindset trong đời sống

Câu chuyện của Michael Jordan

Michael Jordan – một trong những cầu thủ bóng rổ vĩ đại nhất mọi thời đại – là hiện thân hoàn hảo của growth mindset. Ít ai biết rằng Jordan đã bị loại khỏi đội bóng rổ trường trung học khi còn là một thiếu niên. Thay vì bỏ cuộc, ông đã sử dụng thất bại này như động lực để cải thiện bản thân.

"Tôi đã thất bại hết lần này đến lần khác trong cuộc đời. Và đó là lý do tại sao tôi thành công," Jordan từng nói. Mỗi ngày, ông dậy sớm để luyện tập trước khi đến trường và tiếp tục chơi bóng đến tận khuya. Sự kiên trì này đã giúp ông không chỉ trở lại đội bóng mà còn phát triển thành ngôi sao bóng rổ hàng đầu.

Tinh thần không ngừng học hỏi và cải thiện của Jordan đã giúp ông giành được 6 chức vô địch NBA, 5 giải MVP, và trở thành huyền thoại sống của môn bóng rổ. Câu chuyện của ông minh họa rõ ràng sức mạnh của growth mindset – niềm tin rằng thất bại chỉ là bước đệm cho thành công, và tài năng có thể được phát triển qua nỗ lực bền bỉ.

Ứng dụng Growth Mindset trong doanh nghiệp

Các công ty công nghệ hàng đầu như Microsoft và Google đã tích cực áp dụng growth mindset vào văn hóa doanh nghiệp của họ:

Microsoft dưới thời CEO Satya Nadella đã chuyển từ văn hóa "know-it-all" (biết tất cả) sang "learn-it-all" (học hỏi tất cả). Nadella khuyến khích nhân viên không ngừng học hỏi, chấp nhận rủi ro và học từ thất bại. Kết quả là Microsoft đã trải qua một cuộc tái sinh đáng kinh ngạc, với cổ phiếu tăng hơn 400% kể từ khi ông nhậm chức vào năm 2014.

Google cũng nổi tiếng với văn hóa thử nghiệm và chấp nhận thất bại. Chương trình "20% thời gian" của họ - cho phép nhân viên dành một phần năm thời gian làm việc để theo đuổi các dự án cá nhân - đã dẫn đến nhiều sản phẩm đột phá như Gmail và Google News. Họ hiểu rằng đổi mới đòi hỏi phải chấp nhận rủi ro và học hỏi từ những nỗ lực không thành công.

Những ví dụ này cho thấy growth mindset không chỉ là khái niệm lý thuyết mà có thể được ứng dụng hiệu quả để thúc đẩy thành công trong môi trường doanh nghiệp.

Kết luận

Growth mindset là gì? Đó không chỉ là một khái niệm tâm lý học mà còn là chìa khóa để phát triển bản thân trong thời đại không ngừng thay đổi hiện nay. Bằng cách nuôi dưỡng niềm tin rằng khả năng có thể phát triển qua nỗ lực, chúng ta mở ra cánh cửa để không ngừng học hỏi, thích nghi và phát triển.